Εξεταστική περίοδος Σεπτεμβρίου 2011

Οι εξετάσεις του μαθήματος "Αρχαία και Βυζαντινή Ιστορία και Τέχνη" θα γίνουν με θέματα κοινά τόσο για όσους παρακαλούθησαν τις παραδόσεις της κας. Βέμη όσο και για όσους παρακολούθησαν τις παραδόσεις της κας. Καραγιάννη.

Αρχαία και Βυζαντινή Ιστορία και Τέχνη (Xειμ. εξάμ. 2010-2011)

ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ
[ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα παρακάτω αποτελούν περιοχές μελέτης, όχι θέματα εξετάσεων]

• Πηγές της γνώσης μας για το παρελθόν: Γραπτές μαρτυρίες και μνημεία του υλικού πολιτισμού. Διάκριση ιστορίας και προϊστορίας.
• Περίοδοι προϊστορίας, αρχαίας και βυζαντινής ιστορίας και τέχνης.
  
• Χαρακτηριστικά της ζωής στην παλαιολιθική και την νεολιθική περίοδο. Παραδείγματα νεολιθικών οικισμών στην Ελλάδα.
• Οι πολιτισμοί της εποχής του Χαλκού: Μινωίτες, Κυκλαδίτες και Μυκηναίοι. Πηγές της γνώσης μας γι’ αυτούς. Χαρακτηριστικά μνημεία και έργα τέχνης που γνωρίζετε από την κάθε περίοδο - σύντομος σχολιασμός
• Ο Τρωικός πόλεμος, μύθος και ιστορία, το έργο του Ερρίκου Σλήμαν. Χάρτης της Ελλάδας και του Αιγαίου Πελάγους την εποχή του Τρωικού πολέμου.
  
• Τί ήταν οι Πόλεις-κράτη
• Από ποιες περιοχές και προς τα πού έγιναν ο πρώτος και ο δεύτερος αποικισμός
• Αρχαίος ελληνικός ναός: πότε εμφανίζεται η λίθινη αρχιτεκτονική μορφή του, δωρικός, ιωνικός και κορινθιακός ρυθμός (αναγνώριση σε φωτογραφίες!).
• Κούροι και κόρες (εποχή, περιγραφή, πού τοποθετούνταν).
  
• Το αρχαίο ελληνικό θέατρο: αρχιτεκτονική μορφή.
• Ο ελληνιστικός κόσμος και η ελληνιστική κοινή (γλώσσα, τέχνη, εξάπλωση).
• Παραδείγματα μνημείων της ρωμαϊκής εποχής από την Ελλάδα.
• Κωνσταντίνος ο Μέγας και η μεταφορά της ρωμαϊκής πρωτεύουσας στην Κωνσταντινούπολη. Ποια δημόσια κτήρια την στόλισαν;
• Δημιουργία των χριστιανικών ναών, κύριοι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί: παλαιοχριστανική βασιλική, σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο ναός.
• Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης (αρχιτεκτονική, διακόσμηση).
  
• Φορητές εικόνες (υλικά, τεχνικές, χρήση). Εικονομαχία (πότε, γιατί, συνέπειες για την τέχνη, την κοινωνία, το κράτος).
  
• Το εικονογραφικό πρόγραμμα του ορθόδοξου ναού (πότε παγιώνεται, γιατί δημιουργείται).
  
• 1204-1261. Δ΄ Σταυροφορία και λατινική κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης. Ποια κράτη (Βυζαντινά και Φραγκικά) δημιουργήθηκαν στην διάρκεια της Φραγκοκρατίας;
• Μυστράς, ένα παράδειγμα βυζαντινής καστροπολιτείας.
• Κοινωνικές τάξεις και διακυβέρνηση στο Βυζάντιο. Σχέσεις κράτους και εκκλησίας.
  

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Περιοδικό Αρχαιολογία & Τέχνες, τεύχος 19, σσ. 5-40.
  
• Κώστας Παπαϊωάννου, 1988, Τέχνη και πολιτισμός στην Αρχαία Ελλάδα, Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις [σσ.7-77, 97-117, 183-279, 293-335, 361-378].
• Ναυσικά Πανσελήνου, 2000, Βυζαντινή ζωγραφική, Η βυζαντινή κοινωνία και οι εικόνες της, Αθήνα: Καστανιώτης, σσ. 21-27, 31-32, 47-52, 97-105, 129-134.
  

και τα

• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1971, 1979/80 [οι αντίστοιχοι με τις παραδόσεις τόμοι]
• Ντ. Τάλμποτ-Ράις, 1994, Βυζαντινή Τέχνη, Αθήνα: Υποδομή, σσ. 7-9,69-74, 86-90, 210-216, 229-242.
  
• Ελ. Αρβελέρ, 2009, Γιατί το Βυζάντιο, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σσ. 55-66 και 213-237.
• Ε. Αρβελέρ -M. Aymard (επιμ.), 2003, Οι Ευρωπαίοι, α' τόμος, Αθήνα: Σαβάλλας (τα σχετικά κεφάλαια).
  

Επίσης, το ψηφιακό υλικό από τα μαθήματα και τις εργασίες σας:

1. Μυκηναϊκός πολιτισμός: Μυκήνες, Τροία, Τύρινθα, Πύλος
   
2. αρχαία Ελληνική τέχνη - γεωμετρική εποχή
3. αρχαϊκή τέχνη
4. Κλασική εποχή 480-323 πΧ
5. Περίοδος Ρωμαϊκής κυριαρχίας
6. Κεραμική στην αρχαϊκή και στην κλασσική εποχή
7. Βασίλειο των Μακεδόνων
8. Ελληνιστική εποχή 323-31 πΧ
9. Μυστράς (εργασία Κωνσταντίνας ΙΩΑΝΝΟΥ, Μαρίας ΚΑΔΟΓΛΟΥ και Σπύρου ΑΝΑΤΟΛΙΩΤΗ)
   
10. Αγία Σοφία: κείμενο (εργασία Δ. Ξυφάρη) - εικόνες (εργασία Σοφίας-Χριστίνας ΑΝΔΡΙΩΤΗ, Μαρίας ΘΕΟΔΩΡΟΥ και Βασιλικής ΤΡΙΚΑΛΗ)
11. Φραγκοκρατία
12. Εικόνες και εικονομαχία (εργασία Ιωάννας ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ, Μαρίας-Ειρήνης ΚΑΣΙΔΑΚΗ, Κωστούλας ΝΤΟΥΜΑ)
13. Μια αυτοκρατορία με γραφειοκρατική διοίκηση (εργασία των: Πετρίνα ΜΠΙΚΟΡΑΡΟΥ, Μαρία ΣΤΑΪΚΟΠΟΥΛΟΥ και Μαρία ΨΥΡΙΔΟΥ)
    

Πρόσθετη βιβλιογραφία για παιδιά και εκπαιδευτικούς:

• Γεωργία Ταρσούλη: Ήμουν κι εγώ εκεί
  
• 
  

Μουσειακή Εκπαίδευση (χειμ. εξαμ. 2010-2011)

Θέματα μελέτης / Ύλη εξετάσεων

Για όσους δεν παρακολούθησαν συστηματικά το μάθημα και δεν παρέδωσαν τις απαιτούμενες εργασίες, τα θέματα μελέτης για τις εξετάσεις θα είναι:

- Το μουσείο, οι λειτουργίες του, τα επαγγέλματα που συνδέονται με αυτό.
- Μουσείο και σχολείο, γιατί, πώς, πότε. Η ελληνική περίπτωση
- Μουσειακή εκπαίδευση: περιεχόμενο του όρου, η μουσειακή εκπαίδευση στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση(γιατί χρειάζεται να εκπαιδεύονται οι εκπαιδευτικοί στη Μουσειακή εκπαίδευση;)
- Ο ρόλος των εκπαιδευτικών στη σχέση σχολείου και μουσείου
- Μουσείο και επικοινωνία
- Εκπαιδευτικές δράσεις των μουσείων, είδη και παραδείγματα από την ελληνική πραγματικότητα
- Εκπαιδευτικό υλικό μουσείων, είδη, παραδείγματα, πώς χρησιμοποιείται και από ποιους
- Αρχαιολογικά βιβλία για παιδιά
- Προετοιμασία και διεξαγωγή σχολικής επίσκεψης στο μουσείο, προεκτάσεις

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Βέμη Μπ. και Νάκου Ειρ. (επιμ.), 2010, Μουσεία και εκπαίδευση, Αθήνα: Nήσος, σσ. 19-26, 43-44, 48-53, 57-63, 127-34, 149-156, 185-192, 213-221, 241-247, 341-354, 367-400
• Βέμη Μπ., 2000, Η αρχαιολογία ως σημειωτική: για μια άσκηση επικοινωνίας με το αρχαιολογικό (μουσειακό) αντικείμενο, Επτάκυκλος, τεύχ. 14, 177-186 (pdf).
• Γκαζή Α., 1999, Από τις Μούσες στο Μουσείο, Αρχαιολογία και τέχνες, τευχ. 70, σσ. 39-46 (pdf).
• Μούλιου Μ. και Μπούνια Α., 1999, Μουσείο και επικοινωνία, Αρχαιολογία και τέχνες, τευχ. 72, σ. 42 (pdf).
  
• Hooper-Greenhill E., 1999, Σκέψεις για τη μουσειακή εκπαίδευση και επικοινωνία στη μεταμοντέρνα εποχή, Αρχαιολογία και τέχνες, τευχ. 72, σσ. 47-49 (pdf).
• Άλκηστις, 1995, Μουσεία και σχολεία, δεινόσαυροι και αγγεία, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
  

Άσκηση 4: Σενάριο επίσκεψης με την τάξη σας σε ένα μουσείο ή χώρο πολιτισμικής αναφοράς της επιλογής σας. Προετοιμασία και επίσκεψη, προεκτάσεις. Παράδοση μέχρι τις εξετάσεις του Φεβρουαρίου 2011.

Για την εργασία θα πρέπει να αναζητήσετε σημειώσεις από τις παρούσες στο μάθημα για τον σκελετό, και συμπληρώνετε με διάβασμα από τα βιβλία: Άλκηστις, 1996, Μουσεία και σχολεία, δεινόσαυροι και αγγεία, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, και στο Μουσεία και Εκπαίδευση, μέρος Β' που έχει πολλά παραδείγματα εκπαιδευτικών δράσεων στο μουσείο για να πάρετε ιδέες και αρχές σχεδιασμού της επίσκεψής σας, όπως για πχ στις σελίδες 152 κεξ., 185-192 κλπ., και στο Γ.3 κεφάλαιο του βιβλίου.

'Ασκηση 3: Βεβαίωση παρακολούθησης εκπαιδευτικού προγράμματος σε μουσείο (μέχρι την έναρξη της εξεταστικής περιόδου)

Άσκηση 2: Παρουσίαση εκπαιδευτικών προγραμμάτων μουσείων από το Διαδίκτυο.

Άσκηση 1 (περιγραφή), μέγεθος 2-4 σελίδες για τις απαντήσεις σας, μπορείτε να την στείλετε και στο bvemi@uth.gr. Παράδοση μέχρις τις 14.12.2010.

Γενικές οδηγίες για τις ασκήσεις του εξαμήνου

1. Οι ασκήσεις είναι σύντομες εργασίες, σημαντικές για την κατανόηση του μαθήματος.
2. Είναι υποχρεωτικές για όλους και γίνονται από ένα ή δύο άτομα.
3. Είναι χειρόγραφες
4. Δεν γίνονται δεκτές μετά την ορισμένη ημερομηνία παράδοσης.
5. Από τις 3 ασκήσεις του εξαμήνου δικαιολογείται μόνον μια μη συμμετοχή. Σε περίπτωση που δεν παραδώσετε καμία άσκηση, υπάρχει αρνητική επίπτωση στην τελική βαθμολογία του μαθήματος.